Intro:
Elke (amateur) monteur zal aan deze opsomming zeker nog vele sprekende voorbeelden uit de praktijk kunnnen toevoegen.
Overigens dienen we ons wel te beseffen dat een niet onaanzienlijk deel van de problemen met bouten en moeren te wijten zijn aan de monteur, of liever gezegd aan het gereedschap dat door de monteur wordt toegepast. Het gebruiken van engelse maten (steek)sleutels op metrische bouten en moeren is vragen om problemen. Of wat dacht U van het gebruik van een griptang om een moer te lossen enkel omdat de juist maat dop ontbreekt ? Wist U dat een griptang ook wel "moordenaar" wordt genoemd ? Schroevendraaiers met een Philips kop passen niet op Pozidriv schroeven, en zeskant imbus sleutels passen evenmin op bouten met een Torx kop. Voor het lossen van remleidingwartels bestaan speciale "open" ringsleutels. Het zelf maken van een open ringsleutel uit een gesloten ringsleutel die met een slijpschijf wordt geopend is niet alleen jammer van de sleutel maar zal de wartel niet lossen. Kwalitatief goed gereedschap is niet goedkoop, maar de investering betaalt zich terug in jarenlang sleutelplezier. Zorg dus bij elke klus voor het juiste gereedschap van goede kwaliteit en pas het ook op de juiste wijze toe !
Ondanks het gebruik van het juiste gereedschap van goede kwaliteit kunnen er zich nog steeds "sleutel" problemen voordoen. Gelukkig zijn wij meestal niet de eersten die tegen deze problemen aanlopen, en zijn er in het verleden uitermate handige zaken en oplossingen bedacht. Een aantal hiervan zullen hier, aangevuld met ervaringen uit de jarenlange "sleutelpraktijk" van de auteur, de revu zullen passeren. Daarnaast is nog een gedeelte van dit artikel gewijd aan het borgen van schroefdraadverbindingen.
Het lossen van vastzittende bouten en moeren
Een van de meest voorkomende problemen met bouten en moeren (zeker bij auto's zoals onze luchtgekoelde Volkswagens) is dat ze, vaak na jarenlange trouwe dienst, niet meer te lossen zijn. Indringing van (pekel)water veroorzaakt corrosie (roest) die zich tussen de binnen- en buitendraad nestelt. Aangezien ijzerroest een groter volume inneemt dan het oorspronkelijke ijzer, blokkeert dit de moer of de bout en de zaak zit muurvast. Wat nu ? Allereerst: maak met een staalborstel de moer met de uitstekende schroefdraad of de kop van de bout zo goed mogelijk vrij van roest, tectyl, lak en kitresten. Een ronde staalborstel op een boormachine of een slijptol kan hierbij goede diensten bewijzen. Spuit wat kruipolie tussen de moer en geef de kruipolie de tijd om zijn werk te doen. Probeer vervolgens met een goed passende sleutel of dop de bout of de moer te lossen. Zorg er voor dat de kop van de bout of de moer nooit wordt "dolgedraaid", maar probeer zo lang mogelijk de zeskant van de bout of moer "in tact" te laten. Gebruik nooit een stuk pijp of iets dergelijks om de ratel of de sleutel te verlengen: deze zijn hier niet op berekend en zullen bezwijken of krom buigen. Ook het met een hamer slaan op sleutels of ratels is uit den boze. Gebruik in dit geval een grotere ratel: in plaats van bijvoorbeeld een ratel met een 3/8" aansluiting kan ook een ratel met een ½" aansluiting worden gebruikt. Laatstgenoemde is groter waardoor een groter moment op de vastzittende bout of moer kan worden uitgeoefend.
Komt de moer of bout niet los, dan kan een slagmoersleutel in veel gevallen goede uitkomst bieden,
Slagmoersleutel:
Een slagmoersleutel wordt aangedreven door perslucht en geeft een pulserende slag op de bout of moer waardoor de bout of moer "schrikt". Let er op dat voor een slagmoersleutel alleen speciale doppen en hulpstukken mogen worden gebruikt, de zgn. slagdoppen of ook wel krachtdoppen genoemd. Veelal is middels een stelschroef de slagkracht in een aantal standen instelbaar. Begin met de lichtste stand en voer stapsgewijs de slagkracht op totdat de bout of moer los komt.
Slagschroevendraaier:
Het principe is gelijk aan dat van een slagmoersleutel: door middel van een pulserende slag wordt getracht de schroef te lossen. Alleen wordt hier geen gebruik gemaakt van perslucht, maar van de slagkracht van een hamer. De voorkant van een slagschroevendraaier is voorzien van een opname mogelijkheid waar een speciaal slagbitje (soms via een slagdop) in geplaatst kan worden. Door de schroevendraaier op de schroef te plaatsen en met een hamer op de achterkant van de slagschroevendraaier te slaan, wordt de slagkracht van de hamer omgezet in een draaiende beweging van het bitje en "schrikt" de schroef in vele gevallen los. Met name bij klassieke motorfietsen waar veel kruiskop schroeven zijn toegepast kan de slagschroevendraaier uitkomst bieden in moeilijke sleuteltijden. Maar ook bij onze eigen luchtgekoelde Volkswagens waar veel koelbeplating is bevestigd met M6 sleufschroeven die altijd blijken vast te zitten, is een slagmoersleutel een erg handig stuk gereedschap.
De autogene lasbrander:
Door de vastgeroeste moer met de lasvlam te verhitten, zal de roest "verbranden" en zal daarnaast door verschillen in uitzetting van het metaal extra ruimte onstaan tussen de binnen- en buitendraad waardoor de moer in veel gevallen te lossen is. Let er wel op dat de bout/draadeind en moer na de warmtebehandeling vervangen dienen te worden, zeker als het dragende delen van de auto betreft. De inwerking van hitte heeft invloed op de microstructuur van het staal waardoor de mechanische eigenschappen veranderen en de bout en/of moer niet meer aan de eisen van de toegepaste sterkteklasse voldoet. Algemeen geldt natuurlijk dat bij gebruik van open vuur (branders) gelet moet worden op het aanwezige brandgevaar ! Zorg er voor dat brandbare materialen en vloeistoffen worden verwijderd en houdt een brandblusser bij de hand.
Voor een toepassing van het lossen van vastgeroeste bouten of draadeinden, zie het artikel over de SNABOREM-methode.
Als de moer na diverse poging nog niet te lossen is of als de zeskant is "dolgedraaid" kan worden geprobeerd om door middel van een moerensplijter de moer te lossen
De moerensplijter:
wordt met de ronde kop over de moer geplaatst, en door aandraaien van de spindel wordt de hardmetalen beitel in de vlakke zijkant van de moer gedrukt. Hierdoor zal de moer aan een kant splijten waardoor de spanning van de moer wordt afgenomen. De moer komt "ruim" op de draad te zitten en kan zonder problemen worden verwijderd. Moerensplijters zijn er in verschillende maten voor kleine en grote moeren en zijn er in mechanische en hydraulische uitvoering. Op de moerensplijter is aangegeven tot welke sterkteklasses van de moer de moerensplijter geschikt is. Het spreekt voor zich dat een moer die met een moerensplijter is "behandeld" altijd dient te worden vervangen.
Zo hiermee zijn we allemaal wel wat
veel sleutelplezier é guys
heb er dan ook men best voor moeten dan 
